Wetenschappelijk onderzoek toont aan: Bepaald type brein heeft een beter lange termijn visueel geheugen. Goed nieuws voor beelddenkers!
Beelddenkers, hoogbegaafde leerlingen, ADHD type 1 en 2 en/of leerlingen met autisme hebben vaak een ondergeactiveerd brein met veel trage theta-golven. Dit kun je meten in een EEG. Dit zorgt vaak voor klachten als een vertraagd werktempo, druk vol hoofd/gebrek aan focus, concentratieproblemen en een afwijkende leerstijl. Daartegenover staat vaak creativiteit en zoals nu blijkt uit deze studie: een beter visueel langetermijngeheugen.
Deze studie heeft de hersengolf, die prominent aanwezig is bij beelddenkers, omhoog getraind bij een ‘standaard’ groep mensen met neurofeedback. Wat blijkt? Het visuele lange termijn geheugen wordt beter ten opzicht van de controlegroep. De deelnemers moesten zoveel mogelijk van de honderd plaatjes onthouden met slechts één kijkmogelijkheid. De groep met meer langzame golven, scoren aanzienlijk beter. Zij vergaten minder plaatjes, naarmate de theta-golven toenemen.
Bij beelddenkers is deze hersengolf standaard prominent aanwezig. Dit zou de voorkeur kunnen verklaren voor visueel lesmateriaal zoals de leermethode ‘Ik leer anders’.
Lees de hele studie: Neurofeedback training improves episodic and semantic long-term memory performance.
De leermethode Ik leer anders werkt niet met een standaard beelddenkonderzoek. Er is geen officiële diagnose beelddenken in de medische wereld of voor scholen.
Beelddenkers variëren van hoogbegaafde mensen tot aan mensen met een (verstandelijke) beperking. Verder zijn er creatieve geesten en hele rechtlijnig denkende beelddenkers die niet in staat zijn om driedimensionaal iets te bouwen. Deze laatste groep fotografeert vaak de lesstof in plaats van visualiseren. Een standaard onderzoek beelddenken zou tekort doen aan deze bijzondere groep mensen. Met het risico dat een kortdurend onderzoek leerlingen onterecht uitsluit.
Hoe herkennen we dan de beelddenker? Het opleidingscentrum heeft een observatielijst ontwikkeld voor ouders en scholen.
Ieder mens is uniek. Er bestaat geen specifiek type beelddenker
Beelddenkers herkennen zich bijna altijd in meer dan één van onderstaande types:
- de creatieve beelddenker (vaak voorkeur visualiseren lesstof)
- de dromerige beelddenker (vaak voorkeur visualiseren of fotograferen lesstof)
- de rechtlijnige beelddenker (vaak voorkeur fotograferen lesstof)
Download hier de observatielijst Herken de beelddenker in de klas.
Deze observatielijst wordt gebruikt tijdens de opleiding Beelddenken in de klas.
Ouders
Opleidingscentrum Ik leer anders heeft een observatielijst ontwikkeld waarin de verschillende karaktereigenschappen zijn opgenomen met daarbij de ontwikkeling op sociaal gebied en de mogelijke leerproblemen. Daarnaast bekijken we de erfelijkheidsfactor. Uit ervaring weten we dat minimaal één van de ouders deze visuele manier van denken herkent in de familie. Ook al heb je vroeger geen leerproblemen gehad, de manier van denken lijkt erfelijk. Het ‘beleven’ van de wereld in plaats van het ‘beredeneren’ van de wereld. Ouders weten ook al heel vroeg dat hun zoon of dochter ‘anders’ en bijzonder is. Wanneer een kind een handicap heeft (doof, verstandelijk beperkt, hersenletsel) is deze manier van denken niet erfelijk bepaald.
Leerkracht en IB-er
Naast de karaktereigenschappen en ontwikkelingsfases, zijn de leerproblemen een goede indicatie. De observatielijst is voor leerkrachten en IB-ers een goede tool om samen met de ouders de juiste weg te bepalen. Uiteindelijk is het de leerling die direct de eerste sessie kan vertellen of deze leermethode werkt. Daar kan geen onderzoek tegenop.
Victor 14 jaar: “Dit is makkelijk, waarom hebben ze nooit eerder verteld dat je zo kunt leren!”
Jay 9 jaar: “Eindelijk iemand die begrijpt hoe ik denk…”
Observatielijst invullen
Werk alle vragenlijsten van de observatielijst door. Aan de hand van een positieve uitkomst kun je samen met de leerling bespreken of hij of zij zich herkent als beelddenker. Dit betekent dat de leerling een voorkeur heeft voor visueel leren. Door een oefening uit het werkboek van de leermethode Ik leer anders toe te passen, zie je direct of het visualiseren werkt. Succes!
Note: Een beelddenker hoeft geen leerproblemen te hebben. Ook hoogbegaafde leerlingen hebben vaak een voorkeur voor visueel leren. Deze groep heeft het compensatievermogen om de reguliere lesstof eigen te maken. Toch zie je vaak automatiseringsproblemen of een vorm van dyslexie bij deze slimme leerlingen.
Deze observatielijst geeft een indicatie voor een visuele voorkeur van denken. Aan deze observatielijst kunnen geen rechten worden ontleend. Voor een medische diagnose (ADHD, dyslexie) wordt de lezer aangeraden inlichtingen in te winnen bij de huisarts.
Driedimensionaal denken is moeilijk voor te stellen als je geen beelddenker bent. Je kunt een object van verschillende kanten bekijken zonder uit je stoel te komen. Dit betekent ook dat je oplossingen ziet voor problemen die andere niet kunnen bedenken of zelfs kunnen begrijpen. Een grote groep beelddenkers heeft een goed ruimtelijk inzicht. Let op: De groep beelddenkers die lesstof fotografeert i.p.v. visualiseert, heeft deze gave minder.
Voorbeeld beelddenken en ruimtelijk inzicht:
Beelddenken en het spiegelen / draaien van letters
Beweging in je hoofd betekent creativiteit. Een beelddenker kan objecten in zijn hoofd laten draaien. Zoals een architect om het gebouw in zijn hoofd kan lopen, voordat het op papier staat.
Op jonge leeftijd zie je beelddenkers vaak worstelen met letters. Zij spiegelen en draaien de letters. Ook kunnen zij vaak in spiegelbeeld schrijven. Wij noemen het dansende letters.
Het leest lastig als de letters blijven draaien. Met het alfabet geven we de letters voor het eerst een vaste plek. Daardoor krijgen ze eindelijk een vaste vorm en met daaraan gekoppeld een klank:
- Kan jouw zoon of dochter goed puzzelen?
- Houdt je kind veel van de TV en/of spelcomputer?
- Speelt je kind graag met constructiespeelgoed (Lego e.d.)?
- Heeft je kind een levendige verbeelding en kan daardoor op gaan in zijn/haar fantasiewereld?
- Wordt hij/zij makkelijk afgeleid?
- Moet je instructies vaak herhalen voordat taken worden uitgevoerd?
- Heeft je kind laat leren lopen?
- Wiebelt hij/zij veel?
- Eerst doen en dan pas denken?
- Is hij/zij overweldigend aanwezig op verjaardagen en in pretparken? (Na eerst de kat uit de boom te hebben gekeken.)
- Denkt je kind erg zwart-wit?
- 12. Is hij/zij erg perfectionistisch, die niet graag faalt (gevoelig voor kritiek)?
- 13. Wint je kind graag en is het een slechte verliezer?
- Herinnert hij/zij gebeurtenissen gedetailleerd (zelfs van jaren geleden)?
- Heeft je kind problemen met het vasthouden van een pen, slecht handschrift?
- Heeft je kind een allergie, last van astma of veel oorontstekingen (gehad)?
- Heeft je kind een goed gevoel voor humor (creatieve woordspelingen)?
- Moeten de etiketten uit kleding geknipt worden? Draagt hij/zij graag zachte stoffen en heeft hij/zij bijvoorbeeld een hekel aan harde knoopjes (hoogsensitief)?
Heb je 10 van de bovenstaande vragen met ‘ja’ beantwoord? Dan is jouw kind waarschijnlijk een beelddenker.
Is mijn kind een beelddenker of niet?
De meeste ouders herkennen hun kind direct bij het beantwoorden van bovenstaande vragen. Deze lijst benadrukt met name de drukke kant van beelddenkers. Er zijn daarentegen ook veel beelddenkende kinderen die juist rustig zijn. Ieder mens is anders en uit zich ook anders. Zo zijn er al drie type beelddenkers (gevoelsmens, creatieve geest, rechtlijnige beelddenker) en alle mogelijke varianten van deze verschillende karaktereigenschappen.
Tip: gebruik de observatielijst: Hoe herken je de beelddenker
Gelukkig zie je direct of deze leermethode werkt. Een beelddenker spelt een woord met gemak van voor naar achter en van achter naar voor. Dat lukt alleen als je het woord kan visualiseren. Altijd proberen! Want als je zoon of dochter in beelden denkt, wordt het leren opeens een stuk makkelijker. Bij twijfel kun je altijd contact opnemen.
Test beelddenken studenten en volwassenen
- Denk je vooral in beelden in plaats van woorden?
- Weet je dingen, zonder in staat te zijn uit te leggen waarom?
- Los je problemen op ongebruikelijke wijze op?
- Heb je een levendige verbeelding?
- Herinner je wat je gezien hebt en vergeet je wat je hoort?
- Ben je verschrikkelijk slecht in het spellen van woorden?
- Kun je zaken visualiseren uit verschillende perspectieven?
- Ben je organisatorisch gehandicapt?
- Verlies je vaak het bewustzijn van tijd?
- Lees je liever een kaart dan mondelinge aanwijzingen te volgen?
- Herinner je plaatsen die je slechts een maal bezocht?
- Is je handschrift voor anderen moeilijk leesbaar?
- Kun je aanvoelen wat anderen voelen?
- Ben je muzikaal, artistiek of mechanisch aangelegd?
- Weet je meer dan anderen denken dat je weet?
- Heb je een hekel aan spreken voor een groep mensen?
- Voel je je slimmer naar mate je ouder wordt?
- Ben je een slaaf van je (spel)computer?
Als je 10 van de bovenstaande vragen met ‘ja’ hebt beantwoord, bent je zeer waarschijnlijk een beelddenker.
1) Een synthese is in het algemeen een samenvoeging van ongelijksoortige zaken, zodat iets nieuws ontstaat.
Karaktervergelijking van Linda Silverman, boek Upside-Down Brilliance: The Visual-Spatial Learner.
Tip: gebruik aanvullend de observatielijst: Hoe herken je de beelddenker
Magazine PrimaOnderwijs: Hoe herken je de beelddenker?
Artikel
beelddenken van twee pagina’s over de leermethode Ik leer anders in het blad PrimaOnderwijs (door Jannemieke van Dieren) Met 180.000 lezers het grootste blad voor alle onderwijsprofessionals. Een beeld zegt meer dan duizend woorden Zo herken je de beelddenker. Een kind met een leerachterstand of dyslexie in de groep? Het zou een beelddenker kunnen zijn.
Hoe herken je een beelddenker in de groep?” Klik op het magazine om het artikel te lezen.
Magazine Groter groeien: Denken met je ogen
Interview met Agnes Oosterveen in blad Groter Groeien (door Annet Heijderman, 4 pagina’s) Denken met je ogen (H)erkenning voor onze
beelddenkende kinderen! De leerlingen in het artikel zijn Stef van Linda van Marrewijk en Joris van Helen Kooistra. Beide jongens hebben de training Ik leer anders gevolgd. De test “
Is jouw kind een beelddenker?” is prachtig uitgevoerd met plaatjes. De schrijfster van het artikel, psycholoog Annet Heijderman, geeft veel praktijkvoorbeelden en tips. Ze schrijft, dat het is bewezen dat kinderen vanaf hun vierde jaar een voorkeur krijgen voor het gebruik van het visuele of verbale geheugen. Ze eindigt het stuk met de bevinding dat niet alle kinderen hetzelfde leren. Soms kan een andere, meer beeldende manier van leren een oplossing bieden om lastige taal- en rekenopgaven toch onder de knie te krijgen. Voor ouders van kinderen die vastlopen op school is dit uiteindelijk het enige wat telt, of het nu rechts of linksom werkt tussen die oren. Klik op het magazine om het artikel te lezen.
Artikel beelddenken in magazine Jenaplan scholen
Artikel van 2 pagina’s in het blad Mensenkinderen uitgegeven door de Nederlandse Jenaplan Vereniging (door Felix Meijer) Groepsleiders kennen het gevoel: ‘Het zit er bij dit kind wel in, maar het komt er niet uit.’ In elke groep zitten kinderen die zich de lesstof niet eigen kunnen maken. Als extra instructie, huiswerk of zelfs bijles onvoldoende resultaat oplevert, bestaat de kans dat dit kind ‘anders’ leert. Klik op het magazine om het artikel te lezen (pagina 28-29).
Artikel beelddenken in Magazine Kinderwijz thema dyslexie
Interview met Agnes Oosterveen in het blad Kinderwijz uitgegeven door 248 media (door Natascha Bruti, 2 pagina’s) “Anders leren, anders zijn , anders leren zijn. dat zijn woorden die in mijn hoofd rondzingen na een koffieochtend met Agnes oosterveen. Heel veel kinderen en volwassenen in Nederland kennen Agnes niet persoonlijk, maar haar werkboek Ik leer anders is velen bekend. de inhoud zorgde voor opluchting bij mensen die in beelden denken en de wereld anders beleven. Er was herkenning.” Open het bestand om het artikel over
beelddenken te lezen: Kinderwijz.pdf
Artikel beelddenken Lifestylemagazine ADHD
Artikel over de leermethode Ik leer anders van 3 pagina’s in het Lifestylemagazine ADHD (door Suzan Otten-Pablos) “De vierde ADHD Glossy. Het toont de kracht die beelddenken en ADHD met zich mee kan brengen. Mensen met ADHD kunnen bergen verzetten….” Ik was dan ook trots dat ik een bijdrage mocht leveren aan dit magazine. Open het bestand om het artikel te lezen: Suzan ADHD lifestylemagazine.pdf
Dr. Jaap Murre van de Universiteit van Amsterdam heeft onderzoek gedaan naar het visuele- en verbale leersysteem onder 28.000 mensen in de leeftijd van 11 tot 80 jaar.
Uit het onderzoek blijkt dat een groep mensen daadwerkelijk de voorkeur houdt voor visueel informatie verwerken.
Je kunt hier het onderzoeksrapport downloaden.
Kijk voor meer artikelen over beelddenken: Ik leer anders in de media.
Beelddenken is de wereld beleven
= PRIMAIR DENKPROCES
Jonge kinderen worden geboren met een dominante rechter hersenhelft. Zij maken geen gebruik van taal. Door het bewegen van de armen en benen verkennen zij de ruimte om zich heen. Met klanken (huilen) maken zij duidelijk dat ze iets willen. Alles is gericht op het direct vervullen van een behoefte. Beelddenken is de wereld beleven met je rechter hersenhelft.
“Woorddenken” is de wereld beredeneren
= SECONDAIR DENKPROCES
Dan leert een kind praten en in woorden denken. Dit omslagpunt ligt rond het derde/vierde levensjaar. Taal gaat overheersen en het kind gaat de wereld ‘beredeneren’. Woorddenken is de wereld beredeneren met je linker hersenhelft.
Beelddenken
Een kleine groep mensen (5%?) blijft in beelden denken (primair denkproces, beelddenken). De rechter hersenhelft blijft dominant. De linker hersenhelft kan een achterstand gaan vertonen. Dit hoeft niet. Hoogbegaafde mensen denken in beelden en zijn ook goed in taal en rekenen. Als de linker hersenhelft wel minder wordt ontwikkeld, kan dit leerproblemen veroorzaken.
Creatieve beroepen voor beelddenkers
Op latere leeftijd zie je de groep beelddenkers terug in creatieve beroepen: architecten, ontwerpers, aannemers, tekstschrijvers, reclame, kunstenaars, muziekanten, cabaretiers, ICT-ers, enz. In het bedrijfsleven zitten ze te springen om deze creatieve werknemers die nieuwe processen kunnen bedenken. Beelddenken is een gave.
Gebruik je gave om eventuele gebreken aan de linker hersenhelft te compenseren! Zo voorkom je leerproblemen.
Ritme
Beelddenkers hebben vaak gevoel voor muziek. Het herkennen van klanken en ritmegevoel zit in de rechter hersenhelft. Hiermee kun je fonetisch leren op klank (alfabet-lied).
Ruimtelijk inzicht
Driedimensionaal kijken is moeilijk voor te stellen als je geen beelddenker bent. Je kunt een object van verschillende kanten bekijken zonder uit je stoel te komen. Dit betekent ook dat je oplossingen ziet voor problemen die andere niet kunnen bedenken of zelfs kunnen begrijpen.
Denken vanuit totaalbeeld
Een beeld is een vast gegeven (als een foto). Door het in stukjes te hakken wordt het beeld juist onduidelijker. Een beelddenker kan dus ineens een oplossing voor zich zien, zonder dat hij kan verklaren hoe hij daar toe is gekomen. In de klas is dit soms een probleem omdat alles moet worden onderbouwd. Op het werk begrijpen collega’s vaak niet wat je bedoelt. “Zie je het al voor je?” “Huh, nee.”
Verbeelding
Buiten de kaders kunnen denken. Zeer creatief. Ook gebruik maken van leuke originele woordspelingen.
Beleving
De wereld niet beredeneren maar beleven!
Geweldige fantasie
Dagdromen. In deze fantasiewereld kan alles. Er bestaan geen vaste regels. Vraag daarom bij onbegrijpelijk gedrag wat er in het hoofd om gaat. Dit verklaart vaak een hoop.
Kleur
Tekenen, schilderen, ontwerpen. Uitstekend schaduwen kunnen plaatsen, kleuren mengen.